Nie każdy zdaje sobie sprawę, że do roku 1953 w Kościele zawsze przyjmowano Komunię świętą na czczo. Obecnie obowiązuje nas godzina postu eucharystycznego. Czy wiesz, kogo dotyczy konieczność jego przestrzegania i na czym dokładnie on polega? Sprawdź, czy znasz jedną z ważniejszych zasad w Kościele, jeśli chodzi o przyjmowanie Komunii Świętej podczas liturgii Mszy świętej. Dowiedz się dlaczego jako chrześcijanin powinieneś zawsze przestrzegać tej zasady.
Post eucharystyczny — przynajmniej na godzinę przed przystąpieniem do Komunii świętej — czym dokładnie jest?
Pewnie większość z nas jest przyzwyczajona od czasu swojej pierwszej Komunii Świętej, że przynajmniej 30-40 minut przed mszą, czyli około godziny przed Eucharystią, jeśli chce do niej przystąpić, powstrzymuje się od jedzenia i picia. Właśnie ta godzina przed przyjęciem Komunii Świętej jest czasem postu eucharystycznego. Post eucharystyczny jest tradycyjną praktyką powstrzymywania się od jedzenia i picia (z wyjątkiem wody i czasami leków) przez co najmniej jedną godzinę przed przyjęciem Komunii Świętej. Praktyka ta ma służyć jako przypomnienie o naszej potrzebie duchowego przygotowania się przed przystąpieniem do Stołu Pańskiego. Pomaga nam również skupić się na przygotowaniu naszych serc i umysłów do przyjęcia Jezusa w Eucharystii. Powstrzymując się od cielesnego posiłku, mamy szansę lepiej przeżyć ten duchowy i odpowiednio się do niego przygotować.
Co ciekawe kwestia tego, aby powstrzymać się od jedzenia i picia przed eucharystią pojawiła się już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, jednak dopiero na Soborze Trydenckim ustalone zostały pierwsze zasady dotyczące tego zwyczaju. Przez wieki przystąpienie do Komunii Świętej możliwe było tylko i wyłącznie na czczo. Za sprawą Papieża Piusa XII czas postu eucharystycznego został skrócony do 3 godzin. Dopiero wówczas po wielu wiekach zaczęto znowu sprawować eucharystię w godzinach wieczornych. Papież Pius XII zezwolił również na przyjmowanie Komunii pod obiema postaciami chleba i wina. Była to istotna zmiana w stosunku do tradycyjnej praktyki przyjmowania Komunii tylko pod postacią chleba. Dla wiernych oznaczało to przeżywanie liturgii w sposób identyczny jak uczniowie w czasie ostatniej wieczerzy z Chrystusem.
Papież Pius XII zachęcał również do częstego przyjmowania Komunii Świętej oraz namawiał do uczestnictwa we Mszy Świętej w niedziele i dni święte. Promował również adorację Najświętszego Sakramentu i zatwierdzał różne formy pobożności eucharystycznej, takie jak benedykcja, wieczysta adoracja i nabożeństwo czterdziestogodzinne. Można powiedzieć, że jego opieka nad kościołem doprowadziła, do większego niż dotychczas otwarcia się Kościoła na wiernych i umożliwiła im pełniejsze uczestnictwo w nabożeństwach.
Kogo obowiązuje post eucharystyczny? Zachowanie postu z wyjątkiem wody i lekarstw — kodeks prawa kanonicznego
Obecnie Kodeks Prawa Kanonicznego i zawarte w nim normy, określają, że post eucharystyczny ma trać godzinę przed przyjęciem Komunii Świętej. Takie zasady zostały przyjęte niedługo po Soborze Watykańskim II. Co istotne post eucharystyczny obowiązuje każdego wiernego, który chce przystąpić do sakramentu eucharystii, czy to w czasie mszy świętej, gorzkich żali, drogi krzyżowej czy Nabożeństwa Różańcowego. Post eucharystyczny jest duchowym przypomnieniem o znaczeniu samokontroli przed przystąpieniem do sakramentu, a także sposobem wyrażenia posłuszeństwa wobec nauki Kościoła. W niektórych przypadkach może być nawet postrzegany jako forma pokuty.
Zwolnione są natomiast osoby w podeszłym wieku oraz osoby chore i ich opiekunowie. Ponadto postu eucharystycznego nie musi zachowywać kapłan, jeśli odprawia on już drugą lub trzecią mszę danego dnia. Nie ma również przymusu zachowywania postu eucharystycznego, jeśli musimy wziąć lekarstwo. Kościół uważa bowiem, że dbanie o własne zdrowie jest niezwykle ważne, więc przestrzeganie zaleceń lekarskich jest w tym wypadku istotniejsze i pozwala zrezygnować z postu eucharystycznego.
W 1973 roku została wydana instrukcja „Immensae caritatis”, która wprowadziła ograniczenie długości postu eucharystycznego właśnie dla osób starszych i chorych, które nie mogą opuszczać domu oraz ich opiekunów do 15 minut. Wówczas ogłoszone zostało również, że post eucharystyczny nie dotyczy osób umierających, które chcą przyjąć Komunię świętą. Post eucharystyczny to czas przygotowania się na przyjęcie Jezusa Chrystusa do serca, element naszej duchowej walki, jednak w wielu sytuacjach, jak te opisane wyżej, możemy być zwolnieni z jego przestrzegania.
Czas postu — należy powstrzymać się od przyjmowania pokarmu przez godzinę przed przyjęciem komunii — eucharystia
Post eucharystyczny ma nam pomagać w świadomym przeżywaniu eucharystii. Jest on rodzajem przygotowania do mszy świętej. Obecnie jest on skrócony z obowiązujących dawniej trzech godzin do jednej godziny. Dokonał tego Papież Paweł VI w 1964 roku. Rezygnujemy z pokarmu cielesnego, aby przygotować się do przyjęcia tego duchowego. Chodzi o odróżnienie go od codziennych, zwykłych posiłków. Stworzenie wyjątkowej, uroczystej oprawy w związku z przyjściem Zbawiciela do naszego serca.
Ustalenie tego, kiedy rozpocząć post może być kłopotliwe, jeśli jednak zawsze uczęszczamy do jednej parafii, to, z pewnością będzie nam łatwo wskazać, po jakim czasie na mszy rozpoczyna się eucharystia. Wówczas będziemy wiedzieć, od kiedy powinien zacząć się nasz post. Jednak wiele zależy od naszego zaangażowania. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, aby post trwał dłużej niż godzinę. Eucharystia to zwykle mniej więcej połowa mszy świętej, jeśli trwa ona godzinę, to po pół od rozpoczęcia będzie komunia, a to oznacza, że należy powstrzymać się od jedzenia i picia na pół godziny przez mszą.
Warto pamiętać, że obowiązek dotyczący postu eucharystycznego dotyczy zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Wszystkich osób, które przystąpiły już do pierwszej komunii świętej, w związku z czym ich uczestnictwo w nabożeństwach kościelnych stało się jeszcze pełniejsze. Stosowanie się do zasad i tradycji kościelnych sprawia, że jeszcze pełniej odczuwamy obecność Boga i całej Trójcy Świętej, a także Matki Bożej.
Według Episkopatu Polski najważniejsze jest obecnie dzisiejsze wskazanie Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku — kan. 919 § 1, gdzie czytamy:
„przystępujący do Najświętszej Eucharystii powinien przynajmniej na godzinę przed przyjęciem Komunii świętej powstrzymać się od jakiegokolwiek pokarmu i napoju, z wyjątkiem tylko wody i lekarstwa”