Jest to dogmat katolicki, który został ogłoszony w 1870 roku na Soborze Watykańskim I oraz w konstytucji dogmatycznej Pastor aeternus (Konstytucja o Kościele Chrystusowym). Stworzenie tego dogmatu odnosi się do tzw. nauczania ex cathedra. W jego rozumieniu nieomylność papieska ma się odnosić do spraw związanych z wiarą i moralnością, z kolei bezbłędność nie dotyczy spraw życia codziennego. Część duchownych i wiernych sprzeciwiła się temu dogmatowi, w konsekwencji tego od 1870 roku istnieje starokatolicyzm.
Dogmat o nieomylności papieża — prymat papieskiej nieomylności — co znajduje się w dogmacie?
W konstytucji znajdujemy nie tylko definicję dogmatu, ale również uzasadnienie teologiczne dotyczące jego wprowadzenia. Ojcowie soboru uznają, że nauka o nieomylności papieża jest ściśle związana z jego prymatem i biblijnym zapewnieniem Jezusa o stałości wiary Piotra Apostoła, którego papież jest następcą. Potwierdzenie znajdujemy również w tradycji Kościoła Katolickiego oraz w nauczaniu poprzednich soborów.
W Dogmacie o nieomylności papieża znajdują się informacje, że Papież jest zachowany od możliwości błędu, gdy wykonując swój urząd pasterza i nauczyciela wszystkich chrześcijan, na mocy najwyższej władzy apostolskiej, określa doktrynę dotyczącą wiary lub moralności, którą ma wyznawać cały Kościół. Takie definicje rzymskiego papieża są irreformowalne same w sobie, a nie przez jakąkolwiek inną osobę lub osoby. Muszą być przestrzegane z religijną zgodą przez wszystkich wiernych.
Jakie zastosowanie ma dogmat dotyczący papieża i jego nieomylności?
We wcześniejszych wiekach kwestia nieomylności papieskiej nie była zdogmatyzowana, jednak zdanie głowy kościoła w wielu kwestiach było szczególnie szanowane. Orzeczenia dotyczyły najczęściej ożywionych sporów teologicznych pomiędzy różnymi stronnictwami, które działały zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz kościoła.
Ogłoszenie dogmatu o nieomylności papieża miało przede wszystkim usystematyzować to, co poniekąd dotąd stosowano. Jednak wiele osób sprzeciwiło się, uznając, że papież jak każdy człowiek jest omylny i może głosić nieprawdę i prowadzić swój kościół na manowce. Dogmat o nieomylności papieskiej stosuje się tylko do uroczystych definicji wiary i moralności papieża, i to tylko wtedy, gdy przemawia on ex cathedra — czyli z pełnym autorytetem urzędu papieskiego. Papieska nieomylność nie obejmuje innych spraw, takich jak polityka, nauka czy administracja kościelna.
Papież jest najwyższym zwierzchnikiem Kościoła na ziemi. W związku z tym jego nieomylność uznawana jest w kwestiach wiary. Doktryna o nieomylności papieskiej nie jest przekonaniem wyznawanym przez wszystkich chrześcijan. Zgodnie z tą doktryną papież, przemawiając ex cathedra (w charakterze urzędowym), jest zachowany od błędu w sprawach wiary i moralności. Oznacza to, że jego deklaracje są uznawane za pozbawione błędu i wiążące dla całego Kościoła. Dogmat ten został formalnie zdefiniowany na I Soborze Watykańskim w 1870 roku.
Teologowie uznają niektóre wypowiedzi, jako potwierdzające nieomylność papieską. Warto pamiętać, jednak, że biskup nie ma już takiego statusu. Obrady na soborze watykańskim prowadzone były nad tym projektem na IV sesji soboru i ich wynik jest skutkiem pracy 37 lokalnych kongregacji.
