Często zastanawiamy się, czy dobrze rozumiemy i pamiętamy wszystkie zwyczaje obowiązujące w Kościele. Gdy chodziliśmy do świątyni jako dzieci, to Środa Popielcowa nie była dla nas niczym poza posypaniem głowy popiołem, pewnie nie do końca zrozumianym. Obecnie problemem bywa również kwestia przestrzegania postu. Nie wiemy kiedy i w jakim zakresie obowiązuje. Sprawdźmy więc, jak to jest ze Środą Popielcową.
Zacznijmy od rodzaju postów, jakie wyróżniamy w Kościele Katolickim, wyróżniamy:
- Post jakościowy — wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych,
- Post ilościowy — ograniczenie ilości posiłków do jednego dziennie,
- Post ścisły — łączy zasady postu jakościowego i ilościowego,
- Post eucharystyczny — niespożywanie pokarmów od północy do czasu przyjęcia Eucharystii.
Środa Popielcowa jest dla katolików dniem postu ścisłego, co oznacza kategoryczny zakaz spożywania mięsa. Tego dnia katolicy przypominają sobie o swojej ludzkiej nietrwałości i konieczności pokuty za grzechy, dzięki czemu mogą lepiej przygotować się na Wielki Post i okres przygotowujący do Wielkanocy. Post ścisły polega na ograniczeniu ilości spożywanych posiłków do trzech, z których tylko jeden może być głównym, a reszta składa się z niewielkich przekąsek. Dodatkowo należy powstrzymać się od spożycia alkoholu oraz innych używek. Wszystko to ma na celu uzyskanie wewnętrznej wolności i skupienie się na duchowej przemianie.
Środa Popielcowa i początek Wielkiego postu
W Środę Popielcową nie bez powodu mamy ścisły post. Jest to dzień, który rozpoczyna okres Wielkiego Postu. W tym dniu ogromne znaczenie ma pokuta, właśnie jej symbolem jest tu posypywanie przez księży głów wiernych popiołem „Pamiętaj człowiecze, że jesteś prochem i w proch się obrócisz; czyń pokutę, abyś miał życie wieczne”.
Popielec jest dniem szczególnie związanym z żalem za grzechy, refleksją i postanowieniem poprawy. 40- dniowy post jest przygotowaniem do świętowania Wielkanocy przez Katolików. W Popielcu katolicy udają się do kościoła, gdzie kapłan posypuje ich głowy popiołem z roślin, które zostały spalone podczas ubiegłorocznego Wielkiego Tygodnia. Popiół oznacza początek nawrócenia i prośbę o przebaczenie za grzechy. W tym czasie katolicy modlą się, wykonują pokutę i ofiarują swoje posty i wyrzeczenia w ofierze za grzechy swoje i innych.
40-dniowy post zaczyna się od Popielca i trwa do Wielkiego Czwartku, co symbolizuje 40 dni Jezusa spędzonych na pustyni w czasie swojej pokuty. W czasie postu katolicy powstrzymują się od jedzenia mięsa w dni postne, czyli w środy i piątki. Często podejmują też dodatkowe wyrzeczenia, takie jak przerywanie na jakiś czas korzystania z internetu, odmawianie modlitw czy wyrzeczenie się alkoholu.
Popielcową refleksję katolicy pragną przełożyć na poprawę swojego życia. Mają to być działania na rzecz bliźnich, takie jak pomoc potrzebującym czy modlitwa za innych ludzi. Popielec jest więc czasem, który można wykorzystać na to, aby wskrzesić w sobie dobre intencje oraz zająć się własnymi słabościami.
Post ścisły, zgodnie z prawem kanonicznym obowiązuje jedynie dwa razy do roku — właśnie w Środę Popielcową oraz w Wielki Piątek. Nie dotyczy to dzieci do 14 roku życia, po jego ukończeniu, w tych dniach należy powstrzymać się od spożywania pokarmów mięsnych, natomiast wszyscy katolicy pomiędzy 18 a 60 rokiem życia, poza rezygnacją z mięsa, powinni w tych dniach zmniejszyć ilość posiłków do dwóch lekkich i jednego sytego. Post przed Wielkanocą wyróżnia się ograniczeniami wiekowymi i co istotne nie dotyczy małych dzieci. Nie mają one bowiem jeszcze takiej świadomości. Oczywiście, jeśli w domu, np. w piątki nie je się mięsa, tylko zastępuje je rybami, to dzieci tradycyjnie są do tego przyzwyczajone.
Środa Popielcowa wprowadza nas w niezwykły czas w roku liturgicznym. W tym dniu zaczynamy swoje przygotowania do Śmierci i Zmartwychwstania Pańskiego. Właśnie bowiem w krótkim czasie ma się wypełnić to, po co Jezus Chrystus został posłany na ziemię. W tym dniu obowiązuje nas więc post ścisły. Jak widać Środa Popielcowa w Kościele Katolickim, ma duże znaczenie. Obecność na Mszy świętej jest wówczas bardzo ważna, to właśnie w Kościele spotykamy się z Bogiem i możemy mu dziękować za to, co nam ofiarowuje, za Jego miłość i poświęcenie własnego Syna, aby nas odkupił.
Warto jednak pamiętać, że Kościół uznaje fakt, że np. osoby schorowane czy starsze nie mogą stosować postu, więc należy sprawdzić, kogo on dokładnie obowiązuje. Nawet jeśli przez lata uczestniczyliśmy w tej tradycji, a w tym roku lekarz nam tego zabroni, to nie musi oznaczać, że popełniamy grzech. Pościć również powinno się bezpiecznie, bo w końcu mamy dbać o nasze doczesne ciało, które dostaliśmy od Boga. Nie możemy sami decydować się na działania szkodliwe.
